ความหมายของคำว่ามัณฑละ [Mandala] ที่ใช้แทนคำว่าอาณาจักร [Kingdom] โดยการอ้างอิงจากจารึกที่กล่าวถึงกลุ่มบ้านเมือง ‘ศรีจนาศะ’ โดยอาจารย์ศรีศักร วัลลิโภดม เห็นว่าทั้งละโว้ ศรีเทพ และเสมา คือบ้านเมืองในกลุ่มเมืองที่เกี่ยวข้องกันโดยผู้ปกครองต่างกินดองเป็นเครือญาติกันในยุคสมัยทวารวดีต่อเนื่องกับยุคละโว้หรือลพบุรี
ความเป็น “รัฐ” นั้นต่างจากความเป็น “อาณาจักร” การวิเคราะห์รูปแบบทางการเมืองเพียงอย่างเดียวไม่สามารถระบุได้ว่าบ้านเมืองแห่งใดเป็นศูนย์กลาง แต่ต้องพิจารณาถึงการศาสนา สังคมและวัฒนธรรม โดยเฉพาะรูปแบบเฉพาะในความสัมพันธ์แบบแต่งงานหรือกินดองในกลุ่มผู้ปกครอง ที่สามารถเชื่อมบ้านเมืองต่างๆ เข้าเป็นส่วนหนึ่งของมัณฑละหรือปริมณฑลของกลุ่มบ้านเมืองร่วมสมัยที่ผูกเข้าด้วยกันจากเหตุผลข้างต้น โดยที่ไม่จำเป็นต้องมีการควบคุมอย่างเบ็ดเสร็จเด็ดขาดจากศูนย์กลางของรัฐที่ใดที่หนึ่งตามรูปแบบการปกครองแบบอาณาจักรที่รวมอำนาจเข้าสู่ศูนย์กลางอย่างเข้มงวด รัฐศรีจนาศะ คือปริมณฑลหรือมัณฑละของยุคสมัยที่มีอยู่ในสยามเทศะ ก่อนการเกิดขึ้นของกัมพูชาเทศะอันเป็นอาณาจักรเมืองพระนครในที่ราบลุ่มทะเลสาบเขมร และก่อนการเกิดขึ้นอย่างรวมศูนย์ของอาณาจักรอยุธยาในสมัยสมเด็จพระบรมไตรโลกนาถในที่ราบลุ่มน้ำภาคกลาง โดยมีบ้านเมืองขนาดใหญ่ที่เมืองละโว้ เมืองศรีเทพ และเมืองเสมา อันเป็นกลุ่มเมืองที่มีความสัมพันธ์ต่อกันอย่างมีพลวัตในรัฐที่ถูกเรียกว่า “ศรีจนาศะ”
ในมัณฑละแห่งศรีจนาศะ ละโว้/ ศรีเทพ/ เสมา
จัดทำเมื่อเดือนสิงหาคม ๒๕๖๒, หนังสือขนาด เอสี่ จำนวน ๘๑ หน้า ปกกระดาษอาร์ตสี ภาพภายในขาวดำ